Samedikki birra / Om Sametinget
Sámediggi galgá nannet sámiid politihkalaš sajádaga ja ovddidit sámiid beroštumiid
Norggas, bargat dan badjelii ahte sámi álbmot gieđahallojuvvo ovttaárvosaččat ja
vuoiggalaččat ja bargat dan badjelii ahte sámit sáhttet seailluhit ja ovddidit gielaset,
kultuvrraset ja servodagaset.
Gonagaslaš Majestehta Gonagas Olav V rabai vuosttaš Sámedikki golggotmánu 9. b. 1989.
Sámediggi lea sámi álbmoga álbmotválljen parlameanta Norggas ja lea iehčanas álbmotválljen
orgána. Sámiid álbmotválljen orgánan Norggas lea Sámedikki mihttomearrin oažžut
dohkkehuvvot sámiid vuođđovuoigatvuođaid vuođđun dasa ahte gáhttet ja nannet sámi
kultuvrra, giela ja servodateallima ja bisuhit iešguđet sámi árbevieruid. Sámediggi galgá nannet
sámiid politihkalaš sajádaga ja ovddidit sámiid beroštumiid Norggas, váikkuhit dasa ahte sámi
álbmot oažžu dásseárvosaš ja vuoiggalaš meannudeami.
Sámediggi lea demokráhtalaš reaidu sámi iešmearrideami várás ja ávkkálaš ja dárbbašlaš
bálvalusaid ja fálaldagaid ovddideami várás sámi álbmogii. Sámediggi lea sámiid jietnaguoddi
riikka ja riikkaidgaskasaš dásis. Sámediggi áigu váikkuhit dasa ahte vuoigatvuođat ON
julggaštusas álgoálbmogiid vuoigatvuođaid birra, váldojuvvojit mielde daidda lágaide ja
geavatlaš politihkkii mat váikkuhit min árgabeaivái.
Sámediggi jođihuvvo parlamentáralaš prinsihpa vuođul, mas ráđđejeaddji Sámediggeráđi
doaibma lea vuođđuduvvon dievasčoahkkima luohttámuššii. Sámedikki dievasčoahkkin lea
Sámedikki bajimus orgána ja váldi. Diggi heiveha iežas doaimma Lága vuođul Sámedikki ja eará
sámi riektediliid birra (Sámeláhka). Dievasčoahkkin mearrida dikki bargamušaid, oktan
njuolggadusaiguin buot Sámedikki eará doaimmaid várás. Lávdegodde- ja dievasčoahkkimat
dollojuvvojit njelljii jahkái.
Sámediggeválga lágiduvvo juohke njealját jagi seamma beaivvi go stuorradiggeválga.
Sámediggi lea sámediggeválgga bajimus válgaeiseváldi. 7 válgabiirre gokčet olles riikka, juohke
válgabiire oažžu mandáhtaid biirre jienastuslogu sturrodaga vuođul. Oktiibuot válljejuvvojit 39
áirasa olles riikkas.
// NORSK
Sametinget skal styrke samenes politiske stilling og fremme samenes interesser i Norge,
bidra til en likeverdig og rettferdig behandling av det samiske folket og arbeide med å
legge forholdene til rette for at samene kan sikre og utvikle sitt språk, sin kultur og sitt
samfunnsliv.
Det første Sameting ble åpnet av Hans Majestet Kong Olav V den 9. oktober 1989.
Sametinget er det samiske folkets folkevalgte parlament i Norge og er et selvstendig folkevalgt
organ. Som samenes folkevalgte organ i Norge er Sametingets mål å arbeide for anerkjennelse
av samenes grunnleggende rettigheter som grunnlag for å ivareta og styrke samisk kultur,
språk og samfunnsliv og eksistensen av ulike samiske tradisjoner. Sametinget skal styrke
samenes politiske stilling og fremme samenes interesser i Norge samt bidra til en likeverdig og
rettferdig behandling av det samiske folket.
Sametinget er et demokratisk instrument for samisk selvbestemmelse og for utvikling av
nyttige og nødvendige tjenester og tilbud til den samiske befolkningen. Sametinget er samenes
talsrør nasjonalt og internasjonalt. Sametinget vil bidra til at rettighetene i FNs erklæring om
urfolks rettigheter implementeres i lovverk og praktisk politikk som påvirker vår hverdag.
Sametinget styres etter det parlamentariske prinsipp, hvor det sittende Sametinget baserer sin
virksomhet på tillit i plenum. Sametinget i plenum er Sametingets øverste organ og myndighet.
Tinget regulerer sin virksomhet innenfor de rammer som er gitt i Lov om Sametinget og andre
samiske rettsforhold (Sameloven). Plenum fastsetter tingets arbeidsorden, med regler og
retningslinjer for all annen virksomhet i regi av Sametinget. Det avholdes henholdsvis fire
komité- og plenumsmøter i året.
Sametingsvalget holdes hvert fjerde år på samme dagen som stortingsvalget. Sametinget er
øverste valgmyndighet til sametingsvalget. Det er 7 valgkretser som dekker hele landet, hver
valgkrets får tildelt mandater etter antall manntallsførte i kretsen. Til sammen velges det 39
representanter fra hele landet.